Bài viết sau đây sẽ giải thích cho bạn đọc về thuốc say xe và cách làm thế nào chúng ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hệ thống cân bằng, cũng như các yếu tố khác liên quan đến say xe.
Cơ chế tác động của thuốc chống say xe là gì?
Thuốc chống say xe hoạt động theo cơ chế nào?
Chuyên gia y tế tại các trường Cao đẳng Dược Hà Nội giải thích: Thuốc chống say xe (hoặc thuốc chống say sóng) thường hoạt động theo một số cơ chế để giảm triệu chứng của say xe. Dưới đây là một số cơ chế chính:
- Ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương (CNS): Một số loại thuốc chống say xe tác động lên hệ thần kinh trung ương, chủ yếu là các neurotransmitter như acetylcholine. Các thuốc này có thể làm giảm kích thước của vùng nôn trong não và ổn định tình trạng cảm giác không chắc chắn.
- Ảnh hưởng đến hệ thần kinh ngoại vi (PNS): Một số thuốc có tác động lên hệ thần kinh ngoại vi, giúp kiểm soát cân bằng và tình trạng cảm giác không ổn định. Các thuốc này thường tác động lên các receptor trong tai ngoại vi.
- Ảnh hưởng đến hệ thống thí nghiệm inner ear: Một số loại thuốc chống say xe có thể ảnh hưởng đến cơ quan trong tai, giúp kiểm soát cân bằng và cảm giác chuyển động.
- Tác động lên histamine receptors: Một số thuốc chống say xe hoạt động bằng cách tăng cường tác động của histamine, một chất dẫn truyền thần kinh có vai trò trong quá trình nôn.
- Ảnh hưởng đến vestibular system: Các thuốc cũng có thể tác động trực tiếp lên hệ thống cân bằng (vestibular system) để giảm cảm giác chuyển động và không ổn định.
Mỗi loại thuốc chống say xe có thể tác động theo một hoặc nhiều cơ chế trên để giảm triệu chứng say xe. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc nên được thảo luận và kê đơn bởi bác sĩ, vì chúng có thể gây ra các tác dụng phụ và tương tác không mong muốn với các loại thuốc khác.
Các loại thuốc say xe thường gặp hiện nay
Dược sĩ Cao đẳng Dược TP.HCM chia sẻ một số loại thuốc phổ biến:
- Dimenhydrinate (Dramamine): Đây là một loại thuốc chống say xe được sử dụng rộng rãi. Nó hoạt động bằng cách ức chế kích thích của não và làm giảm mệt mỏi.
- Meclizine (Antivert): Loại thuốc này cũng giúp giảm cảm giác buồn nôn và nôn thông qua tác động lên hệ thần kinh ngoại vi.
- Scopolamine: Thường được sử dụng dưới dạng dán dính (patch) để dán lên da, scopolamine có tác dụng kiểm soát nôn và cảm giác buồn nôn.
- Promethazine (Phenergan): Là một loại thuốc chống say xe và chống nôn, promethazine thường được sử dụng trong điều trị say tàu xe và say mênh mang.
- Ginger (Gừng): Gừng cũng được sử dụng như một phương pháp tự nhiên để giảm triệu chứng say xe. Có thể sử dụng dưới dạng viên nén, trà, hoặc dạng khác.
- Cinnarizine: Một loại thuốc chống say xe khác, thường được sử dụng trong điều trị say tàu xe và các rối loạn về tai ngoại vi.
- Ondansetron (Zofran): Thường được sử dụng để điều trị nôn và buồn nôn do say tàu xe hoặc hóa trị.
- Betahistine: Được sử dụng trong điều trị các rối loạn về tai ngoại vi và giảm triệu chứng say tàu xe.
Nhớ rằng mỗi người có thể phản ứng khác nhau với từng loại thuốc, và việc sử dụng thuốc nên được thảo luận và theo dõi bởi bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Cách dùng thuốc say xe an toàn hiệu quả
Để sử dụng thuốc chống say xe an toàn và hiệu quả, bạn nên tuân thủ các hướng dẫn dưới đây:
- Thảo luận với bác sĩ:
- Trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Họ có thể tư vấn về loại thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn và xác định liều lượng phù hợp.
- Tuân thủ hướng dẫn sử dụng:
- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của thuốc và tuân thủ theo đúng liều lượng và cách sử dụng được chỉ định.
- Thời điểm sử dụng:
- Uống thuốc khoảng 30 phút đến 1 giờ trước khi dự kiến đi chuyến đi có thể gây ra say xe.
- Theo dõi tác dụng phụ:
- Lưu ý mọi dấu hiệu tác dụng phụ và ngưng sử dụng thuốc nếu có bất kỳ phản ứng nào không mong muốn. Thông báo ngay cho bác sĩ nếu có vấn đề.
- Không kết hợp với chất gây ảo giác khác:
- Tránh kết hợp thuốc chống say xe với chất gây ảo giác, rượu bia hoặc các chất gây mê khác, vì nó có thể tăng nguy cơ tác dụng phụ.
- Sử dụng theo chỉ định của bác sĩ:
- Không tự điều chỉnh liều lượng hoặc tần suất sử dụng mà không thảo luận với bác sĩ.
- Tìm hiểu về tác dụng phụ:
- Hiểu rõ về tác dụng phụ của thuốc và cách nó tương tác với các loại thuốc khác mà bạn có thể đang sử dụng.
- Tránh lái xe hoặc thao tác máy móc nặng khi sử dụng thuốc:
- Thuốc chống say xe có thể gây buồn ngủ hoặc làm mất tập trung, do đó, tránh thực hiện các hoạt động đòi hỏi sự tập trung cao sau khi sử dụng.
- Tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp:
- Nếu triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên nặng hơn, hãy thảo luận lại với bác sĩ để điều chỉnh liệu pháp điều trị.
Nhớ rằng, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và cơ địa của bạn, có thể cần thử nghiệm và điều chỉnh giữa các loại thuốc chống say xe để tìm ra loại phù hợp nhất.
Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Cao đẳng Dược
Chia sẻ cách chống say xe không cần dùng thuốc
Dược sĩ Cao đẳng Dược chia sẻ thêm: Ngoài việc sử dụng thuốc, có một số cách tự nhiên và thực hiện được để giảm triệu chứng say xe mà không cần dùng thuốc. Dưới đây là một số phương pháp bạn có thể thử:
- Tập trung vào điểm cố định:
- Khi di chuyển, hãy tập trung nhìn vào một điểm cố định trước mắt, thay vì nhìn chuyển động xung quanh. Điều này giúp giảm sự xung động và mất cân bằng.
- Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi:
- Đảm bảo bạn có đủ giấc ngủ trước chuyến đi, và nghỉ ngơi đều đặn trong suốt hành trình dài.
- Tránh đọc và viết trong xe:
- Nếu bạn thường xuyên bị say xe, hạn chế việc đọc sách hoặc viết trong xe để tránh sự xung động và mất cân bằng.
- Sử dụng hệ thống thông tin giải trí:
- Nghe nhạc nhẹ hoặc podcast có thể giúp giữ tâm trạng và giảm cảm giác buồn nôn.
- Hạn chế thức ăn và đồ uống:
- Tránh ăn quá nhiều trước khi đi, đặc biệt là các thực phẩm nặng và nước có thể gây buồn nôn.
- Sử dụng gừng:
- Gừng có tính chất chống nôn tự nhiên. Bạn có thể thử ăn gừng tươi, sử dụng gừng khô, hoặc uống trà gừng trước chuyến đi.
- Mở cửa sổ hoặc sử dụng quạt:
- Luồng gió tươi có thể giúp giảm cảm giác khó chịu và buồn nôn trong xe.
- Ngồi ở vị trí ổn định:
- Chọn một vị trí ngồi ổn định giữa xe, thường là ở phía trước giữa hoặc trên một chuyến bay, chọn ghế gần cánh máy bay.
- Thực hiện hỗn hợp chuyển động nhẹ:
- Nếu bạn cảm thấy sắp bắt đầu say xe, thử những hành động nhẹ nhàng như quay đầu, nghiêng người nhẹ hoặc làm các động tác xoay đầu.
- Tập luyện chống say xe:
- Có những bài tập và hoạt động như yoga, tai chi có thể cải thiện sự cân bằng và giúp kiểm soát cảm giác không ổn định.
Nhớ rằng mỗi người có thể phản ứng khác nhau với các phương pháp này, và có thể cần thử nghiệm để xem phương pháp nào hoạt động tốt nhất cho bạn.
