Trong lĩnh vực Bào chế Dược học, thì loại thuốc phun mù có những đặc điểm đặc trưng. Hãy cùng chuyên gia này tìm hiểu kiến thức về thuốc phun mù trong bài viết sau!
- Dược sĩ chia sẻ kỹ thuật điều chế hỗn dịch thuốc
- Tìm hiểu phương pháp phân loại các chế phẩm dùng ngoài da
- Dược sĩ chia sẻ quy trình bào chế nhũ tương thuốc
Dược sĩ chia sẻ kiến thức về thuốc phun mù trong Bào chế dược học
Khái niệm về thuốc phun mù
Giảng viên Cao đẳng Dược TP.HCM cho biết: Thuốc phun mù là dạng thuốc sử dụng khi chất thuốc được phân tán thành các hạt rất nhỏ, có thể ở dạng rắn hoặc lỏng trong không khí. Dược chất, như bột, dung dịch hoặc nhũ tương, được đóng gói trong một hệ thống kín và được đưa đến nơi cần điều trị thông qua áp suất từ khí nén, khí hoá lỏng hoặc cơ học từ người sử dụng thuốc. Thuốc phun mù thường được áp dụng trực tiếp lên da, niêm mạc, hoặc thông qua các đường hô hấp như tai, trực tràng, âm đạo để đưa thuốc vào phổi hoặc xoang mũi. Do khả năng tạo ra hệ phân tán hạt rất mịn trong không khí, thuốc phun mù còn được gọi là aerosol.
Phân loại của thuốc phun mù
- Theo đường dùng: Thuốc phun mù có thể được sử dụng trực tiếp lên da, niêm mạc, trong tai, trực tràng, âm đạo, hoặc thông qua đường hô hấp để đưa vào phổi, xoang mũi, dưới lưỡi…
- Theo trạng thái tập hợp: Có thuốc phun mù hai pha (bao gồm cả pha lỏng và hơi), và thuốc phun mù ba pha (bao gồm hỗn hợp chất lỏng/nhũ tương và chất đẩy ở dạng khí).
- Theo cấu trúc hóa lý: Có các dạng dung dịch, hỗn hợp, nhũ tương, và bọt xốp.
- Theo dụng cụ tạo phun: Bao gồm thuốc phun mù có van định liều, van phun liên tục, bơm định liều không sử dụng chất đẩy, sản xuất công nghiệp hàng loạt, và dành cho các phòng mạch bệnh viện. Còn có các loại sử dụng khí nén, khí hoá lỏng, van tự do hoặc túi chất dẻo để tách biệt thuốc và chất đẩy.
Cần lưu ý rằng thuốc phun mù (aerosol) và thuốc xịt (spray) là hai khái niệm khác nhau, với aerosol sản sinh các hạt nhỏ hơn 50 micromet, trong khi spray là dạng phun toàn bộ, tạo ra hạt lớn hơn 100 micromet. Ngoài ra, inhaler là loại thuốc phun mù sử dụng qua đường hô hấp vào phổi, còn có thuốc bột hoặc nang sử dụng cơ học để giải phóng liều lượng thuốc cố định. Mỗi loại thuốc phun mù sẽ có đặc điểm riêng được thảo luận ở các phần sau, bao gồm thành phần cấu tạo và công thức.
Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur đào tạo Dược sĩ chất lượng cao
Ưu nhược điểm của thuốc phun mù
Chuyên gia Dược tại các trường Cao đẳng Dược Hà Nội chia sẻ ưu nhược điểm của loại thuốc này như sau:
Ưu điểm
- Thuận Tiện và Nhanh Chóng: Thuốc phun mù là dạng bào chế sử dụng đơn giản, tiện lợi và nhanh chóng, không đòi hỏi bất kỳ dụng cụ nào khác. Điều này đảm bảo vệ sinh và ngăn chặn rủi ro nhiễm bẩn từ dụng cụ sử dụng.
- Bảo Quản Hiệu Quả: Thuốc được đóng gói trong bình kín, giúp ngăn chặn độ ẩm, không khí và vi khuẩn xâm nhập, đảm bảo độ ổn định cao cho thuốc. Điều này ngăn chặn sự phân hủy do tác động của chất hóa học và sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc.
- Điều Chỉnh Liều Lượng: Thuốc phun mù thường có van định liều, đảm bảo sự phân phối chính xác của liều lượng. Việc phun nhẹ giúp hạn chế tác động kích ứng tại nơi sử dụng thuốc.
- Thay Thế Cho Thuốc Tiêm: Thuốc phun mù có thể thay thế cho dạng thuốc tiêm đối với một số loại thuốc như hormone, thuốc chống virus. Điều này có thể thực hiện thông qua việc xông hít hoặc phun vào mũi, đem lại sự thuận tiện cho người bệnh.
- Hiệu Quả Tác Dụng Điều Trị: Thuốc phun mù có hiệu quả tác dụng điều trị cao, ngăn chặn sự phân hủy chất dược ở đường tiêu hóa và qua gan. Sử dụng tại chỗ có thể tận dụng tốt sự tiếp xúc với da hoặc niêm mạc, và thuốc cũng có thể hấp thụ qua đường hô hấp, tăng cường tác dụng toàn thân.
- Liều Lượng Thấp và Hạn Chế Tác Dụng Phụ: Thuốc phun mù sử dụng liều lượng thấp, giúp hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn.
- Phối Hợp Dược Chất: Một số thuốc cần phối hợp để hỗ trợ tác dụng, và chúng có thể được sử dụng riêng lẻ trong dạng thuốc phun mù , giúp hấp thụ qua đường hô hấp.
Nhược điểm
- Khả Năng Sản Xuất Phức Tạp: Kỹ thuật sản xuất thuốc phun mù tương đối phức tạp, yêu cầu thiết bị chuyên dụng cho quá trình đóng gói và nạp chất đẩy, bao gồm bình chứa, hệ van và đầu phun.
- Chất Đẩy Gây Hại Cho Môi Trường: Một số thuốc phun mù sử dụng chất đẩy fluocarbon, có khả năng phá huỷ tầng ozon. Chất đẩy khác, chẳng hạn như hydrocarbon, có thể gây cháy nổ khi tiếp xúc với nhiệt.
- Nguy Cơ Nguy Hiểm: Sử dụng thuốc phun mù tại những địa điểm không đúng, đặc biệt là đường hô hấp, có thể gây nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Cần phải đảm bảo rằng thuốc không gây kích ứng đường hô hấp và niêm mạc mũi, cũng như phải tan được trong niêm mạc và hấp thu qua đường hô hấp.
- Khả Năng Hấp Thụ Liều Lượng Không Đầy Đủ: Thuốc phun mù dùng xông hít vào phổi đòi hỏi sự phối hợp của bệnh nhân để đảm bảo liều lượng được hấp thụ đầy đủ.
Tổng hợp bởi: truongcaodangyduocpasteurhn.edu.vn
